Wat reizen mij leerde over racisme en white privilege 5

Reizen is niet alleen ontzettend leuk. Het is ook enorm leerzaam. Reizen leerde mij veel over mezelf, over andere culturen en over racisme.

Wie veel heeft gereisd, zal talloze mooie herinneringen hebben. Flashbacks naar dat gelukzalige gevoel van je eerste fun dive, een koud biertje op het strand bij de ondergaande zon, de wind door je haren op de scooter door een rijstveld. Reizen is prachtig! Maar reizen heeft ook een andere kant; een educatieve kant. Je leert ontzettend veel van reizen. Niet alleen over jezelf en over andere culturen, maar ook over pittige onderwerpen als racisme.

Racisme is overal – vroeger en nu

Duik in de geschiedenisboeken van Indonesië, Vietnam, Australië, de Verenigde Staten, Panama en menig ander land, en je vindt een verzameling van wrede verhalen. Mensen zijn niet bepaald aardig tegen elkaar geweest – en dat is natuurlijk zacht uitgedrukt. Helaas komt er ook vandaag de dag nog steeds veel racisme voor. En ook als je niet zelf de dupe bent, is het goed je daar wel bewust van te zijn. En waar het vandaan komt. Alleen met z’n allen kunnen we racisme – en geïnstitutionaliseerd racisme – tegengaan.

Mijn eerste reis naar Indonesië

In 2010 ging ik voor het eerst backpacken. De reis ging naar Indonesië, waar ik drie weken zou rondtrekken met een vriendin. We waren nog redelijk bleu wat reizen betreft, en zijn vast niet overal even respectvol geweest (denk: blote kleding in tempels, topless zonnen, etc.), maar waar we ons wel meteen wat van aantrokken, was de Nederlands-Indonesische geschiedenis. Doordat we in Indonesië waren met Independance Day, de dag dat het land onafhankelijk werd van Nederland, waren we ons extra bewust van ons koloniale verleden. Niet letterlijk óns koloniale verleden natuurlijk, maar ik kon het lastig verkroppen dat ‘mijn’ volk ‘hun’ volk zo had behandeld. Ik heb me regelmatig schuldig gevoeld, en geschaamd voor mijn land en diens verleden. Mijn reis naar Indonesië heeft mij zeker bewuster gemaakt van de wrede daden van Nederland. Bewuster dan mensen die niet hebben gereisd, denk ik.

Vietnam: The American War

Ken je de geschiedenis van Vietnam? De wrede oorlog tussen ‘Noord en Zuid’? Ik weet er door mijn reis in 2011 alles van. Wat ik bijvoorbeeld leerde, is dat Vietnam de Vietnamoorlog niet Vietnamoorlog noemt, maar de American War. Het startte natuurlijk met een gevecht tussen Noord (communisme) en Zuid (kapitalisme), maar in feite werd het al snel een gruwelijke oorlog tussen Amerika en Vietnam. Amerika deed er alles aan om het communisme te verdrijven. Daarnaast was het een verkapt excuus om Frankrijk niet haar kolonie te laten verliezen. Ik heb het gevoel dat ik met een andere bril naar de rol van het westen kijken, dan hoe het westen naar haar eigen rol kijkt.

Amerika: wiens land is het?

In 2014 maakte ik een prachtige reis door Amerika. De reis startte in Alaska. Hier zag ik voor het eerst eskimo’s, liever Inuits genoemd. In Amerika wordt ook wel gesproken van Native Alaskans. Dit zette mij aan het denken. Ik had eigenlijk nooit gerealiseerd dat Alaska voorheen vooral bewoond werd door Inuits, en dat ook deze staat natuurlijk is veroverd door de kolonisten die de Verenigde Staten stichtten. Het maakte me nieuwsgierig naar meer. Waarom zag je eigenlijk nergens meer Native Americans (‘Indianen’) in de Verenigde Staten? Bijna allemaal vermoord… Daar is helaas niets meer aan te doen, maar wat ik kwalijk vind, is dat er amper nog met een woord over de oorspronkelijke bewoners gerept wordt. De witten beschouwen Amerika als hun land, en de zwarten delven het onderspit. In feite in het land van geen van beiden. De witten komen uit Europa, de zwarten uit Afrika – alleen dat was niet vrijwillig. Hoe langer je erover nadenkt, hoe erger het wordt. Niet alleen zijn de Indianen de dupe geworden van racisme, maar ook de zwarten.

Laidback Australia

Denk je aan Australië, dan denk je aan coole surfers, the Crocodile Hunter en verbrande, rode lijven. Die rode lijven zijn het gevolg van een volk dat in het verkeerde land is terecht gekomen. Voor wie het niet weet – Australië is als ’t ware een Britse kolonie. Het land werd al eeuwen bewoond door de Aboriginals, maar is ingepikt door witte kolonisten. En dat ging uiteraard niet zonder geweld. Toen ik in 2014 naar Australië ging, had ik eigenlijk geen idee. Ik kende wel de term Aboriginals, en had gehoord dat ik zeker ‘een tourtje naar de Aboriginals’ moest boeken. Dat tourtje bleek niet nodig. Ik heb de echte Aboriginals meteen gezien. In Darwin lagen er tientallen dronken Aboriginals voor pampus in plantsoentjes. Of ik kwam ze tegen op blote voeten voor de liquor store. Wat bleek? Veel Aboriginals zijn als ’t ware ingehaald door de ‘nieuwe’ Australiërs. Veel aboriginals spreken geen Engels, zijn niet opgeleid en kunnen daarom niet meekomen in de nieuwe samenleving. Enorm schrijnend. Relatief veel meer Aboriginals belanden dan ook in de criminaliteit, drugs, gevangenis of erger.

Ik kan hier echt een hele blogpost aan wijden, maar dat zal ik niet doen. Een paar dingen om te onthouden en te bekijken:

• Vier geen Australia Day: dit is de dag dat Australië werd ingepikt door de witten. Aboriginals proberen zich al tijden te verzetten tegen deze dag, of in ieder geval niet op díe dag te vieren.
• Boek geen tourtje naar de Aboriginals: het is geen attractie. Je ziet Aboriginals ook gewoon in het straatbeeld.
• Beklim Uluru niet: de Ayers Rock, zoals die door witten genoemd wordt, is een heiligdom van de Aboriginals. Het is niet respectvol om de rots te beklimmen. Bedenk je ook maar eens waar poep en plas op de rots terecht komt als het regent… juist, in het drinkwater van Aboriginals die daar leven.
• Check deze aflevering van Floortje naar het einde van de wereld.
• Lees dit artikel over ‘The Stolen Generation’.

Australië is echt een geweldig land, met prachtige natuur, maar het is goed om je in te lezen in de geschiedenis en Aboriginals met respect te behandelen.

Als Columbus naar Panama…

Eind 2017 voer ik a la Columbus naar Panama: via Gran Canaria en het Caribisch gebied, kwam ik na twee weken varen aan in Colon. Gelukkig vermoordde ik vervolgens niet de inheemse bevolking. Want dat is wel wat er eeuwen geleden gebeurde. Ook daar werden de Indianen wreed aangepakt. Vervolgens ging Columbus door naar Jamaica, waar de inheemse bevolking eveneens de dupe werd. Eigenlijk is heel Latijns-Amerika slachtoffer geworden van kolonisme. Niet voor niets is Spaans er de belangrijkste taal geworden… Hetzelfde geldt voor het Caribisch gebied. Er zijn niet alleen Spaanse (en Portugese), maar ook Britse en Nederlandse sporen achtergelaten. Maar dat verhaal ken je hopelijk wel van de Nederlandse Antillen en Suriname.

Wat ik heb geleerd van reizen

Ik heb het gevoel dat ik veel weet over het racistische verleden van veel landen, omdat ik heb gereisd. Reizen heeft mij bewust gemaakt van het wrede verleden van menig land, en de rol die witte mensen daar helaas altijd bij vervuld hebben. Door reizen ben ik mij er ook van bewust dat de wereld nog steeds erg ongelijk is. Dat er grote verschillen zijn tussen arm en rijk. Dat ik in mijn handjes mag knijpen dat ik in Nederland ben geboren en veel kansen heb. Dat ik mazzel heb dat ik wit ben. Ik ben mij bewust van mijn witte privileges. Ik wil de kansen die ik hierdoor heb daarom met twee handen aanpakken en niet verspillen. En ik wil andere vrouwen in Nederland graag bewust maken van de kansen die we hebben, en deze benutten. Daarnaast wil ik mij graag inzetten om mensen (vooral vrouwen) in andere landen te helpen die deze kansen niet hebben.

Lees ook: 5x Goed doen in tijden van corona

Filmtips

Er zijn mensen die liever geen ‘zware’ films en series kijken. Ik ben niet zo iemand. Hoe moeilijk of pijnlijk het ook is om iets aan te zien, ik wil er niet voor weg kijken. Niemand moet er voor wegkijken. We moeten toch weten wat er allemaal is gebeurd? Hoe situaties zijn ontstaan? Wat er nog steeds gebeurt? Daarom hier een paar filmtips om jezelf te onderwijzen;

• Hoe duur was de suiker?
• 12 years a slave
• 13th
• Explained: The Racial Wealth Gap
• When they see us
• Django Unchained
• Becoming
• The Help
• Mandela: Long Walk to Freedom
• Wind River

Heb jij ook veel van reizen geleerd over racisme en de verhoudingen in de wereld? Ben jij je door reizen ook extra bewust van je white privilege?

Volg Vrije Meid op Facebook, Instagram en YouTube

Download mijn gratis e-book ‘7x Fouten die ik maakte als locatie-onafhankelijk ondernemer‘

Bestel hier mijn boek Work Hard Travel Harder