Op ontdekkingsreis naar havenstad Harlingen 5

Vredig Harlingen

En de award voor verrassendste Wadden-bestemming gaat naar… Harlingen! Dit Friese havenstadje is dus echt veel leuker dan je denkt.

Al 27 jaar kom ik regelmatig op de Waddeneilanden. Dus hoe vaak ik wel niet de veerboot heb gepakt in Harlingen? Ik houd het niet meer bij! Maar nog nooit heb ik eigenlijk de moeite genomen het Friese havenstadje zelf te leren kennen. Om eerlijk te zijn dacht ik dat het niet veel meer was dan de slapende gateway naar Terschelling en Vlieland. Maar daar kwam afgelopen zomer verandering in! Ik ontdekte Harlingen tijdens mijn persreis naar de Wadden.

Belangrijkste havenstad

Ondanks het feit dat Harlingen slechts een kleine 15.000 inwoners telt, is Harns – zoals de Friezen het noemen – al sinds 1234 een stad. Ter vergelijking: Amsterdam kreeg pas stadsrechten na 1300 en Leeuwarden pas in 1435. Harlingen was en is de belangrijkste havenstad van Friesland. Het is dan ook geen toeval dat er in Harlingen een groot aantal oude pakhuizen te vinden zijn. Wél dat één  van de bekendste schepen uit de Nederlandse geschiedenis er momenteel wordt nagebouwd.

Hotelapartement Almenum zit in een oud pakhuis

De oude straatjes van Harlingen

Harns

Reconstructie van een bijzondere expeditie

Ontdekkingsreiziger Willem Barentsz kwam van Terschelling. Ongetwijfeld zette hij dus ooit voet aan wal in Harlingen. Maar al op jonge leeftijd verhuisde hij naar Amsterdam. Vanuit daar vertrok ook zijn bekendste ontdekkingsreis: die naar Nova Zembla. Barentsz was zeker niet de eerste die een noordelijke zeeroute naar het Verre Oosten probeerde de vinden. Sterker nog, Barentsz zelf had de route al twee keer eerder uitgeprobeerd. Maar telkens kwamen de schepen in het ijs terecht en moest er helaas worden teruggekeerd. Dat was in 1596 eigenlijk niet anders. Toen zat het schip echter zó vast dat de bemannning noodgedwongen moest overwinteren in het ijskoude, donkere Russische archipel. Let op: dit stuk land ligt nog noordelijker dan Scandinavië, dus bedenk maar even hoe koud dat is. Van de zeventien bemanningsleden wisten er twaalf na een heel lange winter toch thuis te komen. Vijf zijn er helaas gestorven aan scheurbuik. Op zich al een sterk verhaal an sich, maar wat deze expeditie zo bijzonder maakt, is dat de gehele reis is bijgehouden in een dagboek.

Anne Frank-effect

Eén van de lagere officieren tijdens de expeditie was Gerrit de Veer. De Veer hield een dagboek bij waardoor we exact weten wat er tijdens die helse tocht naar Nova Zembla, de overwintering en de terugkeer allemaal is gebeurd. Nauwkeurig beschrijft hij hoe de bemanning een huis bouwde van aangespoeld drijfhout, hoe bemanningsleden één voor één stierven aan scheurbuik door eenzijdig voedsel (tot ze poolvossen begonnen te eten), hoe ze regelmatig bijna ten prooi vielen aan hongerige ijsberen, en hoe ze eindelijk de dagen weer langer zagen worden en uiteindelijk wisten weg te komen in twee reddingssloepen. Die brachten ze tot het oosten van Finland, waar ze werden opgepikt door een Nederlands handelsschip. Door het verslag van De Veer weten we enorm veel over de ontdekkingsreis, de overwintering én het schip. Daarom wordt juist dit expeditieschip nu nagebouwd. Dat gebeurt in de Barentszwerf in Harlingen.

In het museum van de Barentszwerf

De reconstructie van het oude schip, op traditionele wijze

Barentszwerf in Harlingen

In de Barentszwerf in Haringen, op loopafstand van de veerboot en het centrum, wordt al sinds 2010 gebouwd aan de reconstructie van het expeditieschip. De bouw wordt gefinancierd door donateurs en subsidies en uitgevoerd door vrijwilligers. Dit maakt dat de reconstructie al even langer duurt dan het half jaar dat er in de tijd van Barentsz voor werd uitgetrokken. Daarbij komt ook dat er geen bouwtekeningen werden gemaakt in de zestiende eeuw. Alles moet dus worden nagemaakt aan de hand van foto’s en aantekeningen. In 2018 moet het schip klaar zijn. Dan zeilt de jacht mee tijdens Sail 2018. Wil je een bijdrage leveren aan de reconstructie? Kijk hier voor de mogelijkheden.

De Barentszwerf is gratis te bezichtigen van 1 april tot en met 1 november. Karel Jan Elsdijk of één van de andere vijwilligers staat voor je klaar voor een uitgebreide rondleiding!

Karel Jan Elsdijk vertelt gepassioneerd

Een gracht in Harlingen

Eten en slapen in Harlingen

Behalve leuk is het natuurlijk ook praktisch eens een nachtje in Harlingen te verblijven. Vanaf Utrecht is het twee uur rijden naar Harlingen en met de trein doe je er zelfs tweeënhalf uur over. Na nog eens twee uur varen ben je dan op Terschelling. Wil je dus vroeg op het eiland zijn of kan je pas laat in Harlingen aankomen? Dan is overnachten in Harlingen geen slecht plan!

Eetcafé Nooitgedagt

Wij (‘de bloggers en begeleiding’) eten ’s avonds bij Eetcafé Nooitgedagt. Dit klinkt misschien als een oud bruin café (wat ik me sowieso had voorgesteld bij Harlingen…), maar het blijkt de hipsterspot van de stad te zijn. Over Nooitgedagt gesproken 😉 Het eetcafé is gevestigd in een mooi oud pand; een oud wijnpakhuis uit de zeventiende eeuw. Het menu is redelijk ‘normaal’, met gerechten als ribeye, eendenborst. sliptong en roodbaars. Een voorgerecht heb je voor onder de tien euro. Een hoofdgerecht onder de twintig euro. Ook is Nooitgedagt al open voor de lunch, zeven dagen per week. Wij eten een broodplankje, linzensoepje en roodbaars en krijgen nog een kop koffie met extra’s toe. Meer dan prima eten! En lekkere wijnen. Ook de bediening is uiterst vriendelijk en correct. Aanrader!

Eetcafé Nooitgedagt in het oude wijnpakhuis

Eetcafé Nooitgedagt

Hmmm roodbaars! (zelfs voor een carnivoor lekker)

Mooi pandje 🙂

Hotelappartement Almenum

Slapen doen we bij Hotelappartement Almenum. Ook Almenum is gevestigd in een oud pakhuis. Het appartement waar wij met zijn vieren slapen deed vroeger dienst als arbeiderswoning. Maar daar waar destijds een gezin van twaalf moest slapen, hebben wij alle ruimte! Beneden is er een keukentje, zithoek, bedbank en ruime badkamer. Boven is er een ruime slaapkamer en overloop met plek voor nog een bed. Zo past het allemaal makkelijk. Al zijn we na Horizontoer (lees: twee stapelbedden op een paar vierkante meter…) wel wat gewend. Afscheid nemen wordt moeilijk morgen! 😉

Nog een leuk weetje: Hotelappartement Almenum ligt in de wijk Almenum. Vroeger was dit een apart plaatsje, maar toen Harlingen groeide heeft het Almenum als ’t ware ‘opgeslokt’. De Grote Kerk van Harlingen is eigenlijk de Dom van Almenum!

De binnentuin en arbeiderswoningen van Almenum

De slaapkamer

Al met al een prima hotel, heerlijk en uitgebreid ontbijt in de ‘ontbijtzaal’ en dat voor een schappelijke prijs van 47,50 euro per nacht. Op Booking wordt Almenum overigens beoordeeld met een 8,5 gemiddeld!

N.B. Wij sliepen op uitnodiging in dit hotel in het kader van de persreis naar de Wadden. Hetzelfde geldt voor het eetcafé en de rest van de persreis. Dit doet echter niets af aan mijn positieve oordeel 🙂

Heb jij wel eens overnacht in Harlingen? En vond jij het ook zo’n verrassend stadje? 

Harlingen met op de achtergrond de Dom van Almenum